راه‌اندازی کسب و کار
صنعت و تولید
تجارت بین‌الملل
بهداشت و سلامت
صنعت گردشگری
فرهنگی و هنری

پنجره واحد مناطق آزاد


سعید محمد در بیست‌ویکمین نشست هیات نمایندگان اتاق ایران:

منافع اتاق بازرگانی و مناطق آزاد باید به یکدیگر گره بخورد


مشاور رییس جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی با تاکید بر لزوم افزایش همکاری میان مناطق آزاد و اتاق بازرگانی گفت: این دو باید همکاری‌های بیشتری با یکدیگر داشته باشند و به طور سیستماتیک منافعشان به یکدیگر گره بخورد.


به گزارش فرینا، «سعید محمد» در نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با اشاره به نواقص مناطق آزاد کشور با تجربیات موفق جهانی، اظهار داشت: در دنیا پنج هزار و 400 منطقه آزاد و ویژه اقتصادی فعال است که رشد آن‌ها به صورت تصاعدی است. چین به عنوان برترین اقتصاد جهان 15 درصد از تجارت خود را از طریق این مناطق انجام می‌دهد؛ همچنین، پیشران اقتصاد کشورهایی مانند امارات نیز مناطق آزاد هستند.

وی با بیان اینکه در جهان هفت نسل از مناطق آزاد تجربه شده است، تصریح کرد: نسل اول بعد از جهانی دوم و به قصد رونق تجارت و ساماندهی وضع بد بعد از جنگ در اروپا، نسل دوم تولیدمحور، نسل سوم خدمات محور بر اساس خدمات پولی، بانکی و بیمه‌ای، نسل چهارم دانش‌محور، نسل پنجم مناطق آزاد جامع با تمام ویژگی‌های قبلی، نسل ششم مناطق آزاد مشترک و نسل هفتم که مناطق آزاد دیجیتال امروزی است، اما ایران تقریباً در نسل اول قرار دارد و حتی در تولید و خدمات نیز دچار مشکل است و استفاده چندانی از این ابزارها نمی‌شود.

45 درصد از تجارت کشور در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی است

مشاور رییس جمهور با اشاره به هشت منطقه آزاد فعال در کشور شامل قشم، کیش، اروند، چابهار، ارس، ماکو، بندرانزلی و فرودگاه امام خمینی (ره)، خاطرنشان کرد: البته از ظرفیت‌های فرودگاه امام به‌خوبی استفاده نمی‌شود. هفت منطقه آزاد جدید طی امسال افتتاح شده که شامل مناطق سیستان، اینچه برون، اردبیل، بانه و مریوان، قصر شیرین و مهران می‌شود و تاکنون 79 منطقه ویژه نیز مصوب شده که 32 عدد از آن‌ها فعال هستند. تعدادی در اختیار وزارت راه صمت، نفت و حتی مخابرات هستند. بخش خصوصی اختیار دو تا سه منطقه ویژه اقتصادی را دارد که از موفق‌ترین مناطق ویژه اقتصادی کشور هستند.

سعید محمد با بیان اینکه 45 درصد از تجارت کشور در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی است که شامل صادرات نفت نیز می‌شود، تأکید کرد: بسیاری از مناطق آزاد هاب انرژی نیز هستند و تولید و صادرات در مناطق آزاد رقم پایینی دارد.

وی با انتقاد از تعدد این مناطق در کشور گفت: با وجود این نواقص نباید باز هم ولع ایجاد مناطق آزاد وجود داشته باشد. تقریباً در همه استان‌های مرزی درخواست ایجاد منطقه آزاد داریم. در حالی که 74 گذرگاه مرزی در کشور وجود دارد 32 گذرگاه در داخل مناطق آزاد هستند.

دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی با بیان اینکه درخواست‌های بسیاری برای ایجاد مناطق آزاد جدید وجود دارد و از این نظر تحت فشار هستیم، بیان کرد: دیدگاه اشتباه برخی از مدیران، محرومیت‌زدایی با ایجاد مناطق آزاد است به همین دلیل در بیشتر مناطق آزاد کشور سکونت‌گاه وجود دارد. متوسط وسعت مناطق آزاد در دنیا 4 تا 5 هزار هکتار است در حالی که ماکو 300 تا 400 هزار هکتار وسعت دارد که باعث می‌شود این مناطق در کشور محصور نباشند و مشکلاتی را ایجاد کنند و مدیر منطقه نیز به جای برنامه‌ریزی برای تولید باید به فکر حقوق کارمندان و زباله شهر باشد، این دست از اشتباهات در حال تکرار است و روی ما نیز فشار وجود دارد تا این کارها را انجام دهیم.

سعید محمد با بیان اینکه متوسط صادرات از مناطق آزاد در 4 تا 5 سال گذشته یک میلیارد دلار و واردات 1.2 میلیارد دلار بوده است، خاطرنشان کرد: زیرساخت‌های لازم در مناطق آزاد وجود ندارد و دولت که به جای تأمین این زیرساخت‌ها، سود تجاری را به این مناطق اختصاص داده که به این معناست که باید واردات صورت بگیرد تا از سود تجاری حاصل از آن زیرساخت ایجاد شود. اما این سیاست اشتباه باعث ایجاد این دیدگاه شده است، در حالی که از میان 1.2 میلیارد دلار واردات 50 درصد مواد اولیه تولیدکنندگان داخل مناطق آزاد بوده و 200 میلیون دلار نیز کالاهای همراه مسافر بوده است.

وی تصریح کرد: گفته می‌شود مناطق آزاد محل قاچاق هستند اما طبق آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، میزان قاچاق در این محدوده‌ها هفت درصد از کل را تشکیل می‌دهد، البته علت آن رصد و مراقبت در آن‌ها است، در حالی که در دیگر مناطق مرزها رهاشده و قاچاق انجام می‌شود. با این‌حال تلاش ما کاهش میزان قاچاق در مناطق آزاد است.

مشاور رییس جمهور تصریح کرد:‌ دو هزار و 500 واحد صنعتی در مناطق آزاد وجود دارد که در بخش واحدهای کوچک و متوسط اشتغال‌زایی خوبی دارند، همچنین تولید خودرو در این مناطق انجام می‌شود و تخصیص خوراک برای این مناطق داریم و بسیاری از آن‌ها هاب انرژی هستند.

سعید محمد با بیان اینکه به دنبال بازگرداندن پیگیر هستیم که مناطق آزاد را به جایگاه خود برگردانیم، خاطرنشان کرد: این مناطق ظرفیت بسیاری دارند اما مشکلات زیرساختی در مناطق آزاد مانع از توسعه می‌شوند.

** اقتصاد ایران در دهه گذشته با تورم بسیار بالا و رکود اقتصادی مواجه بود

رییس اتاق بازرگانی ایران نیز در آخرین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه اقتصاد ایران در 10 سال اخیر با تورم بسیار بالا، رکود اقتصادی و گسترش نابرابری مواجه بود، گفت: مناطق بسیاری در کشور در حال تبدیل شدن به مناطق آزاد است اما زیرساخت آن مشخص نیست و این روند نیاز به مطالعات فنی و اقتصادی دارد.

غلامحسین شافعی، با اشاره به اینکه مذاکرات اوکراین و روسیه پیامدهای متعددی برای اقتصاد ایران خواهد داشت، تصریح کرد: طی سال‌های اخیر به دلیل تحریم، تنگنای مالی ناشی از بحران کرونا و همچنین ضعف مدیریت اقتصادی کشور عموما اقدامات به جای تحول معطوف به بقای اقتصادی کشور بود.

شافعی اظهار داشت: با نهایی شدن توافق برجام و رفع تحریم‌ها و محدودیت‌های تحمیل شده بر اقتصاد کشور رویکرد مدیریت اقتصاد کشور باید به سمت توسعه حرکت کند که این موضوع غایب بزرگ اقتصاد در طول سال‌های گذشته بوده است.

مدیریت منابع ارزی بسیار مهم است

وی با بیان اینکه بیم آن وجود دارد که فرصت پیش‌ آمده همانند دوره قبلی برجام موقت باشد، بنابراین بخش خصوصی پیشنهادهایی برای بازه زمانی کوتاه مدت و میان مدت دارد، افزود: در بازه کوتاه مدت موضوع مدیریت منابع ارزی بسیار مهم است. آزادسازی منابع بلوکه شده و فرصت فروش نفت با قیمت‌های بالا، منابع ارزی قابل ملاحظه‌ای نسبت به سال‌های اخیر در دست مدیران کشور قرار می‌دهد.

رییس اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر لزوم مدیریت مناسب در این زمینه گفت: یک خطای راهبردی این است که شاهد افزایش واردات کالاهای لوکس و قاچاق و پیگیری سیاست‌های عوام گرایانه باشیم که باعث رونق بی‌کیفیت و موقتی در اقتصاد ایجاد می شود.

شافعی تصریح ‌کرد: کاهش موقت نرخ ارز به کمتر از نرخ‌هایی که رقابت‌پذیری اقتصاد ملی را کاهش دهد، اگرچه رفاه کوتاه مدت را به دنبال دارد، اما به جریان شدید فرار سرمایه از کشور و کاهش صادرات غیرنفتی دامن خواهد زد.

وی با بیان اینکه تامین پایدار کالاهای اساسی و نهاده‌های تولید موضوع با اهمیتی است، خاطرنشان کرد: جنگ روسیه و اوکراین به دلیل درگیر شدن بازیگران مهمی مثل اتحادیه اروپا، آمریکا و روسیه پیامدهای قابل ملاحظه‌ای بر رشد اقتصادی جهان، افزایش قیمت کالاها، کاهش تولید محصولات و بروز چالش در تامین جهانی دارد.

رییس اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه دولت باید با کمک بخش خصوصی نسبت به تامین نیازهای پایدار و یافتن شرکای جدید اقدام کند، زیرا چشم انداز توقف این جنگ در هاله‌ای از ابهام است، تصریح کرد: در میان مدت نیز با توجه به گشایش‌های احتمالی توافق برجام، انتطار می‌رود یک رویکرد توسعه‌محور مبتنی بر برنامه و کار کارشناسی در دستور کار دولت قرار گیرد.

اقتصاد ایران در 10 سال اخیر با تورم بسیار بالا، رکود اقتصادی و گسترش نابرابری مواجه بود

شافعی گفت: اقتصاد ایران در چند دهه اخیر به ویژه در 10 سال اخیر با تورم بسیار بالا، رکود اقتصادی، اشتغالزایی بسیار کم و بی‌کیفیت و گسترش فقر و نابرابری مواجه بوده است و معمولا سیاست‌گذاری اقتصادی با اتخاذ سیاست های مسکن‌گونه علاج ریشه ای مشکلات را به آینده موکول کرده است.

وی تصریح کرد: اتاق ایران توصیه می‌کند دولت با آسیب شناسی از تکرار اشتباهات گذشته اجتناب کند و بخش خصوصی بر ثبات‌بخشی بر اقتصاد از طریق مهار تورم و جلوگیری از نوسانات شدید بازار ارز و ثبات اقتصاد کلان که شرایط لازم برای رشد اقتصاد پایدار و مستمر است، تاکید دارد زیرا این بخش برای حضور در اقتصاد به ویژه بخش های مولد به ثبات، امینت، قابل پیش‌بینی‌پذیر بودن سرمایه گذاری نیاز دارد.

رییس اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: بازگشت اعتماد به تولیدکنندگان و ایجاد فضای شفاف در اقتصاد از اولویت‌های مهم برای اصلاحات اقتصادی در ایران است. و نظام قاعده گذاری با تاکید بر حمایت از سرمایه‌گذاری‌های غیرمولد، ریسک و هزینه‌های بالا و بازدهی اندک و دخالت گسترده دولت در قیمت گذاری باعث شده سرمایه‌های کشور به سمت فعالیت‌های نامولد، رانتی و توزیع مجدد برود زیرا نظام پاداش‌دهی‌های جدی بر رشد اقتصاد و توسعه کشور نیز به غیرمولدها داده شده است.

شافعی افزود: دولت اگر این نظام قاعده‌گذاری و پاداش دهی حاکم بر اقتصاد کشور را اصلاح نکند، هر سرمایه گذاری داخلی و خارجی که از ناحیه برجام بیاید در نهایت به سمت فعالیت‌های غیرمولد که سوددهی بیشتری دارد سوق داده می شود.

وی با بیان اینکه سازمان مناطق آزاد بعد از توافق برجام نقش جدی در توسعه کشور دارد، اظهار داشت: مناطق آزاد همواره یکی از ابزارهای مهم دولت ها برای توسعه تجارت و تقویت صادرات در کشورهای توسعه یافته بود و مقایسه عملکرد این مناطق در کشورهای موفق مثل تایوان، چین، ژاپن، کره حاکی از کاستی‌های بسیار شدید در ایران از بدو تاسیس تاکنون دارد.

تدوین نقشه راه تولید در مناطق آزاد

رییس اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه منطق بنیادین شکل گیری مناطق آزاد ریشه در آزادسازی واردات برای کشورهای توسعه نیافته دارد که می تواند تاثیر مخربی داشته باشد، تصریح کرد: مناطق آزاد شکل گرفت تا کشور را از مواهب تجارت بین الملل برخوردار سازد و از ظرفیت‌های تولید داخل از حذف زودهنگام در این مسیر مخافظت کند.

شافعی گفت: کارکرد مورد انتظار از احداث مناطق آزاد بهبود بهره وری، افزایش رقابت پذیری، ارتقای تکنولوژی و جذب دانش مورد نیاز برای تولید صنعتی و سرریز این دانش به واحدهای تولیدی مستقر در مناطق اصلی است.

وی افزود: تعیین و تدوین نقشه راه تولید در مناطق آزاد در قالب استراتژی کشور، بازتعریف نقش مناطق آزاد و به ویژه اقتصادی برای تولید صادرات محور، جذب سرمایه گذاری خارجی و انتقال فناوری های جدید، مکان یابی درست و استفاده از مطالعات فنی پیش از تاسیس مناطق آزاد، ایجاد تنوع در درآمدهای این مناطق و رفع وابستگی آنها ناشی از واردات خودروهای لوکس و عوارض وارداتی از کالاهای مصرفی و فروش اراضی، اصلاح و بروزرسانی قوانین جذب سرمایه خارجی و بیمه و مالیات، تقویت نظارت بر عملکرد مناطق و ازائه مستندات آماری از عملکرد ضروری است.






نسخه بتا